Bezpiecznie z niebezpiecznymi substancjami.

„Bezpiecznie z niebezpiecznymi substancjami” - to hasło kampanii prewencyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, która ma na celu popularyzowanie wiedzy dotyczącej zapobiegania skutkom niewłaściwego stosowania i magazynowania w gospodarstwie rolnym niebezpiecznych substancji np. środków ochrony roślin, nawozów, paliw.

Środki ochrony roślin to substancje zabezpieczające rośliny uprawne przed organizmami szkodliwymi, niszczące chwasty oraz regulujące wzrost, rozwój i inne procesy biologiczne w uprawach. Ze środkami tymi mogą pracować wyłącznie dorośli mężczyźni. Nie wolno zatrudniać kobiet i dzieci. Osoby cierpiące na jakiekolwiek schorzenia powinny zapytać lekarza, czy mogą kontaktować się z chemicznymi środkami ochrony roślin.

Preparaty należy kupować w oryginalnych i nieuszkodzonych opakowaniach z czytelną i napisaną w języku polskim etykietą – instrukcją, wyłącznie z legalnych źródeł i zawsze należy stosować się do zaleceń zawartych na etykiecie. Nie należy kupować preparatów przeterminowanych.  
Do pracy ze środkami ochrony roślin nie należy przystępować na czczo, natomiast w czasie pracy nie wolno jeść, pić i palić. Dopuszcza się spożywanie posiłków oraz palenie tytoniu tylko w czasie przerw w pracy, po uprzednim zdjęciu wierzchnich ochron indywidualnych, umyciu rąk i twarzy oraz przepłukaniu jamy ustnej wodą pitną, jednak w odległości nie mniejszej niż 50 m od miejsca stosowania środków ochrony roślin lub nawozów od strony nawietrznej. Nie wolno kontaktować się z chemicznymi środkami ochrony roślin po wypiciu choćby jednego kieliszka alkoholu (piwa, wina czy wódki). Nie wolno pić alkoholu także w przeddzień i po zakończeniu pracy.

Środki ochrony roślin posiadają zdolność kumulowania się w organizmie, a więc nawet kontakt ze śladową ilością substancji może być groźny dla zdrowia.

Dobrą praktyką podczas pracy ze środkami ochrony roślin jest używanie odpowiednio dobranych środków ochrony indywidualnej, pozwalających ograniczyć kontakt z substancją. Ich rodzaj zależy od klasyfikacji w zakresie toksyczności stosowanego preparatu. Używane środki ochrony indywidualnej muszą być certyfikowane (oznakowane symbolem CE). Bezpośrednio po wykonanym zabiegu środkami ochrony roślin należy zdjąć odzież ochronną (włącznie z bielizną), umyć się mydłem oraz przepłukać usta wodą pitną. Odzieży roboczej nie można prać z innymi ubraniami.
Środki ochrony roślin powinny być przechowywane w wydzielonym pomieszczeniu, które powinno:

- znajdować się w miejscach niedostępnych dla osób nieupoważnionych, poza budynkiem mieszkalnym i inwentarskim, tj. w pomieszczeniach zamykanych na klucz (nie mogą tam mieć wstępu osoby niepowołane, zwłaszcza dzieci);
-  posiadać sprawną wentylację zabezpieczającą przed nagromadzeniem się szkodliwych oparów;
- posiadać sprawną instalację elektryczną (co eliminuje możliwość zapłonu nagromadzonych oparów);
- posiadać oświetlenie pozwalające na przeczytanie etykiet-instrukcji;
- mieć łatwo zmywalną podłogę (umożliwiającą szybkie i dokładne usunięcie pestycydów w razie rozlania lub rozsypania);
- być oznakowane i nie może być przegrzewane, ale też temperatura nie powinna spadać w nim poniżej 0°C.

W przypadku braku specjalnego pomieszczenia i stosowania środków ochrony roślin sporadycznie i w niewielkiej ilości, na ich przechowywanie można przeznaczyć oddzielną, umieszczoną poza budynkiem mieszkalnym i inwentarskim, zamykaną na klucz, oznakowaną skrzynię lub szafę. Środki ochrony roślin należy przechowywać w oryginalnych (fabrycznych), szczelnie zamkniętych i opatrzonych czytelną etykietą opakowaniach. Puste opakowania po środkach ochrony roślin, ze względu na ich toksyczność, należy traktować jak niebezpieczne odpady. Niedopuszczalne jest ich utylizowanie na własną rękę, palenie czy wyrzucanie. Zabronione jest również wykorzystywanie ich do innych celów. Opróżnione opakowanie należy trzykrotnie wypłukać, wodę z płukania wlać do zbiornika z cieczą roboczą, a następnie opakowania zwrócić do punktu zakupu.

Należy pamiętać, że:
1/ materiał siewny, zawierający środki ochrony roślin należy stosować tylko do siewu lub sadzenia
2/ przygotowywanego płynu nie wolno mieszać rękami
3/ podczas napełniania opryskiwacza nie podnosić opakowania ze środkiem ponad poziom ramion a stając na podwyższeniu zadbać o jego stabilność
4/ przy napełnianiu zbiornika opryskiwacza wodą z sieci wodociągowej nie wolno dopuścić do zanurzenia końcówki węża (może to grozić zassaniem cieczy z opryskiwacza do sieci wodociągowej)
5/ nie wolno używać do innych celów naczyń i mieszadeł służących do rozcieńczania środków ochrony roślin
6/ już w czasie przygotowań do opryskiwania należy nosić odzież ochronną (kombinezon ochronny, rękawice, okulary, półmaskę).
Zabronione jest przewożenie ludzi, zwierząt, żywności, płodów rolnych i paszy wraz ze środkami ochrony roślin.

Prace przy stosowaniu środków ochrony roślin należy wykonywać wyłącznie skalibrowanym, sprawnym technicznie sprzętem, który po wykonanym zabiegu musi mieć dokładnie umyty agregat. Mycie agregatu musi odbywać się z dala od budynków mieszkalnych, inwentarskich oraz ujęć wodnych.

Opracowano na podstawie Zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym, Bezpiecznej pracy z chemicznymi środkami ochrony roślin oraz wydawnictwa Bezpieczne stosowanie środków ochrony roślin.